Lata 60. to okres królowania pop-artu, był to czas, kiedy sztuka, dotychczas stroniąca od kiczu i masowej produkcji, zaczęła czerpać z nich całymi garściami. Pomimo iż kierunek ten powstał w Anglii, na stałe związał się z Ameryką, gdzie reklama, sztuka masowa i konsumpcja święciły największe tryumfy. Pop-artowcy starali się wyśmiać i skrytykować sztuczność, wtórność i tandetność tego świata, tworząc gigantyczne, plastikowe hamburgery, czy seryjnie "produkując" dzieła sztuki.

Kolejnym ważnym zwrotem w sposobie prezentowania sztuki było powstanie ruchu zwanego konceptualizmem. Był on najradykalniejszym owocem, zapoczątkowanego już wcześniej, procesu dematerializacji i intelektualizacji sztuki. Artyści tego kierunku za swój cel stawiali sobie sprowadzenie tego, co chcą wyrazić do czystych idei, w które nie ingeruje żadne rzemiosło artystyczne. Podobnie jak w ekspresyjnej abstrakcji, konceptualiści przykładali większą uwagę do czynności tworzenia niż do materialnych rezultatów swoich działań, z tym, że zamiast do emocji, odwoływali się do procesu myślowego i sfery intelektualnej człowieka.

Owocem tego typu pojmowania idei sztuki, było wyrażanie swoich zamysłów poprzez prezentowanie szkiców i tablic przedstawiających jedynie pomysły dzieł sztuki. Nową formą wyrazu były też happeningi i performance (sztuka akcji), utrwalane na filmach i fotografiach. Do wyrażenia swoich idei konceptualiści, wzorem Marcela Duchampa, często też korzystali z gotowych przedmiotów, przykładem takiego dzieła są prezentowane niżej "Trzy krzesła" Josepha Kosutha. Jest to rodzaj intelektualnej gry, zestawienie przedmiotu, jego zdjęcia i definicji prowokujące odbiorcę do metafizycznego zastanowienia się nad istotą przedmiotów i tego jak je odbiera.

Podobnie jak po powstaniu sztuki abstrakcyjnej, niektórzy artyści tego kierunku wróżyli niechybny zmierzch sztuki figuratywnej, podobnie niektórzy konceptualiści uważali całą dotychczasową sztukę za relikt przeszłości. Jednak zarówno w pierwszym, jaki i w drugim przypadku prognozy te oczywiście się nie sprawdziły, a jedną z reakcji na konceptualizm i jego odrzucenie znaczenia zdolności technicznych, było powstanie pod koniec lat 60. kierunku zwanego hiperrealizmem.

Powyższa fotografia prezentuje przykład obrazu wykonanego w duchu tego kierunku. Hiperrealiści malowali ze zdjęć, używając głównie farb akrylowych, misternie dbali o oddanie każdego szczegółu. Wymagało to od nich dużego nakładu pracy, ale ich obrazy spokojnie mogły konkurować w jakości oddania rzeczywistości z wielkoformatowymi fotografiami. Mimo iż kierunek ten cieszył się dużą popularnością na przełomie lat 60. i 70., szybko ją stracił, ze względu na brak głębszego przekazu, ładunku emocjonalnego tudzież intelektualnego.

Jak widać w powyższym, bardzo szkicowym omówieniu tego zagadnienia, sztuka jest wciąż żywą i ciągle zmieniającą się częścią naszej kultury, a w ciągu ostatnich stu lat całkowicie zmieniła swe oblicze, diametralnie odróżniając się od wszystkiego, czego człowiek dokonał wcześniej w tej dziedzinie. Na tej drodze pełno było niepewnych dróg, nagłych zwrotów i ślepych zaułków, jednak z pewnością nie jest to jeszcze koniec ewolucji nowoczesnych środków wyrazu. Wystarczy tutaj wspomnieć o możliwościach filmu, nie jako dokumentacji działań artystycznych ale tzw. wideo-art, czy multimedialnych dziełach sztuki, tworzonych za pomocą komputerów.

Ze względu na krótką formę i obszerną ilość materiału, byłem zmuszony pominąć w tym artykule wielu ważnych artystów i ciekawych ruchów, a także opuścić zagadnienia architektury. Starałem skupić się jedynie na najbardziej przełomowych i najistotniejszych, według mnie, przykładach najlepiej obrazujących ten skomplikowany proces.

Bibliografia:

• Jean Paul Couchoud, Sztuka Francuska II , Warszawa 1981
• Barbara Osińska, Sztuka i czas , Warszawa 2005
• Urszula Czartoryska, Od pop-artu do sztuki konceptualnej , Warszawa 1973

Źródło fotografii: http://commons.wikimedia.org

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: „There´s probably no god…” ciąg dalszy Feministyczny głos przeciw feminizacji form męskich

Comment on this article..   See comments (3)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word